تعیین پتانسیل کشت ارقام مختلف گندم و تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت آن ها در منطقه کرمان

عوامل فیزیولوژیکی کنترل کننده رشد دانه گندم کاملا شناخته شده نیستند. به منظور درک هر چه بیشتر فیزیولوژی عملکرد دانه گندم و همچنین آگاهی از پتانسیل بالقوه شش رقم گندم در شرایط محیطی منطقه کرمان آزمایشی در محل مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان به مرحله اجرا در آمد. در این آزمایش از طرح اسپلیت پلات و در سه تکرار استفاده شد. فاکتور اصلی شامل پنج تاریخ کاشت (پانزدهم مهر، اول آبان، پانزدهم آبان، اول آذر و پانزدهم آذر) بود. فاکتور فرعی به چهار رقم گندم جدید اصلاح شده (بم، اکبری، ارگ و سیستان) و دو رقم گندم متداول منطقه (روشن و پیشتاز) اختصاص داشت. بر اساس جدول تجزیه واریانس، تاریخ کاشت اثر معنی داری بر کلیه صفات مورد مطالعه (تعداد پنجه در هر بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد برگ در هر بوته، ارتفاع گیاه، تعداد خوشه در هر بوته، طول خوشه، تعداد دانه در هر خوشه، عملکرد دانه در هر بوته، عملکرد دانه در متر مربع عملکرد دانه در هکتار، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت) داشت. ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر صفات (تعداد پنجه در هر بوته، تعداد برگ در هر بوته، ارتفاع گیاه، تعداد خوشه در هر بوته، طول خوشه، عملکرد دانه در هر بوته، عملکرد دانه در متر مربع عملکرد دانه در هکتار، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت) متفاوت بودند. اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم بر تعداد پنجه در هر بوته، ارتفاع گیاه، تعداد خوشه در هر گیاه تعداد دانه در هر خوشه، عملکرد دانه در هر بوته، وزن هزاردانه معنی دار گردید و از نظر این صفات ارقام مختلف در تاریخ های کاشت مختلف روند متفاوتی را طی کردند. نتایج به دست آمده نشان داد که تاثیر تاریخ کاشت و اختلاف ارقام از نظر عملکرد دانه بسیار معنی دار بوده است. تاریخ کاشت اول آبان ماه با میانگین تولید 4944 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را تولید نمود که نسبت به تاریخ کاشت اول آذر نزدیک به 40 درصد برتری داشت.رقم بم با میانگین تولید 4848 کیلوگرم در هکتار نسبت به پنج رقم دیگر پر محصول تر بود. اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم بر عملکرد دانه در هکتار غیر معنی دار گردید و ارقام گندم مورد مطالعه در تاریخ های کاشت مختلف روند یکسانی داشتند. لغات کلیدی : گندم، تاریخ کاشت، رقم، عملکرد، اجزاء عملکرد